ปวดฟันกรามเป็นอาการที่หลายคนเคยประสบ พบได้บ่อยและสร้างความทรมานไม่น้อย หากคุณกำลังเผชิญกับอาการนี้อยู่ บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจถึงสาเหตุ ผลเสีย วิธีบรรเทาอาการปวดเบื้องต้น และแนวทางการรักษาจากทันตแพทย์ เพื่อให้คุณกลับมายิ้มได้อย่างมั่นใจไร้กังวล
ทำไมถึงมีอาการปวดฟันกราม?
อาการปวดฟันกรามมักเกิดจากหลายสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพช่องปาก โดยสาเหตุที่พบบ่อยได้แก่:
- ฟันผุ: นี่คือสาเหตุอันดับต้น ๆ เมื่อฟันผุลึกถึงชั้นโพรงประสาทฟัน ซึ่งเป็นบริเวณที่มีเส้นประสาทและหลอดเลือด อาการปวดจะรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะเมื่อทานอาหารร้อน เย็น หรือหวานจัด
- เหงือกอักเสบ/โรคปริทันต์อักเสบ: การสะสมของคราบจุลินทรีย์และหินปูนทำให้เหงือกอักเสบและบวมแดง หากปล่อยไว้นานจะลุกลามเป็นโรคปริทันต์อักเสบ ซึ่งทำลายกระดูกรอบ ๆ รากฟัน ทำให้เกิดอาการปวดและฟันโยกได้
- ฟันคุด: ฟันกรามซี่สุดท้ายที่ขึ้นไม่เต็มที่หรือขึ้นเอียงไปชนฟันซี่ข้างเคียง (ฟันคุด) มักก่อให้เกิดอาการปวด บวม และอักเสบได้
- ฟันร้าว/ฟันแตก: การเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ หรือการประสบอุบัติเหตุ อาจทำให้ฟันร้าวหรือแตกได้ ทำให้เกิดอาการปวดเมื่อมีการบดเคี้ยวหรือมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ
- การติดเชื้อ/ฝีในช่องปาก: หากมีการติดเชื้อที่ปลายรากฟัน หรือเกิดฝีหนอง จะทำให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรงและมีอาการบวมร่วมด้วย
- ปัญหาจากการกัดฟัน: การกัดฟันขณะนอนหลับ (Bruxism) หรือความเครียด อาจทำให้กล้ามเนื้อขากรรไกรทำงานหนัก ส่งผลให้เกิดอาการปวดบริเวณฟันกรามและขากรรไกรได้
- ฟันสึก: การแปรงฟันที่ผิดวิธี การใช้ยาสีฟันที่มีฤทธิ์กัดกร่อน หรือพฤติกรรมการกัดฟัน อาจทำให้ผิวเคลือบฟันสึก ทำให้เกิดอาการเสียวฟันหรือปวดฟันได้
ผลเสียของการปล่อยให้มีอาการปวดฟันกรามเรื้อรัง
การละเลยอาการปวดฟันกราม ไม่ใช่แค่ทำให้ทรมานเท่านั้น แต่ยังนำมาซึ่งผลเสียที่ร้ายแรงกว่าที่คิด:
- อาการปวดรุนแรงขึ้น: อาการปวดจะทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การนอนหลับ และประสิทธิภาพในการทำงาน
- การติดเชื้อลุกลาม: หากสาเหตุเกิดจากการติดเชื้อ เช่น ฟันผุลึก หรือฝีหนอง การติดเชื้ออาจลุกลามไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น กระดูกขากรรไกร โพรงไซนัส หรือแม้กระทั่งเข้าสู่กระแสเลือด ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
- สูญเสียฟัน: หากไม่ได้รับการรักษา ฟันที่ปวดอาจผุรุนแรงจนไม่สามารถบูรณะได้ จำเป็นต้องถอนออก ทำให้สูญเสียฟันและส่งผลต่อการบดเคี้ยว
- ปัญหาช่องปากอื่น ๆ: การปวดฟันอาจนำไปสู่ปัญหาอื่น ๆ เช่น กลิ่นปาก ปัญหาในการเคี้ยวอาหาร ซึ่งส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร และอาจทำให้ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ
- ผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวม: การติดเชื้อในช่องปากเรื้อรังอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวม เช่น เพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน หรือปัญหาในการตั้งครรภ์
วิธีบรรเทาอาการปวดฟันกรามเบื้องต้น
ในระหว่างที่ยังไม่สามารถไปพบทันตแพทย์ได้ คุณสามารถบรรเทาอาการปวดเบื้องต้นได้ด้วยวิธีเหล่านี้:
- ประคบเย็น: ใช้ถุงน้ำแข็งประคบบริเวณแก้มข้างที่ปวด ประมาณ 15-20 นาที พัก 15 นาที แล้วทำซ้ำ เพื่อช่วยลดอาการบวมและชา
- บ้วนปากด้วยน้ำเกลือ: ผสมเกลือ 1 ช้อนชาในน้ำอุ่น 1 แก้ว คนให้ละลาย แล้วบ้วนปากเบา ๆ เพื่อช่วยลดการอักเสบและฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
- รับประทานยาแก้ปวด: ยาแก้ปวดชนิดที่หาซื้อได้ทั่วไป เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol) หรือไอบูโปรเฟน (Ibuprofen) สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้ชั่วคราว ควรรับประทานตามขนาดและคำแนะนำบนฉลาก
- หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นอาการปวด: งดอาหารร้อนจัด เย็นจัด หวานจัด หรือเหนียวหนึบ เพื่อลดการกระตุ้นอาการปวด
- ทำความสะอาดช่องปากอย่างอ่อนโยน: แปรงฟันเบา ๆ บริเวณที่ปวด และใช้ไหมขัดฟันเพื่อกำจัดเศษอาหารที่อาจติดอยู่
- นอนหนุนหมอนสูง: การยกศีรษะให้สูงขึ้นเล็กน้อยขณะนอนหลับ อาจช่วยลดการคั่งของเลือดในบริเวณที่ปวด ทำให้ปวดน้อยลง
สิ่งสำคัญคือ การบรรเทาอาการเบื้องต้นเป็นเพียงการแก้ปัญหาชั่วคราว ไม่ได้เป็นการรักษาที่ต้นเหตุ คุณควรไปพบทันตแพทย์โดยเร็วที่สุดเมื่อมีอาการปวดฟัน
เมื่อไปพบทันตแพทย์ จะมีวิธีการรักษาอย่างไร?
เมื่อคุณไปพบทันตแพทย์ ทันตแพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงของอาการปวดฟันกราม และวางแผนการรักษาที่เหมาะสม โดยแนวทางการรักษาที่พบบ่อย ได้แก่:
- อุดฟัน: หากฟันผุไม่ลึกมาก ทันตแพทย์จะทำการกรอเนื้อฟันที่ผุออกแล้วอุดด้วยวัสดุอุดฟัน
- รักษารากฟัน: หากฟันผุลึกถึงโพรงประสาทฟัน หรือมีการติดเชื้อที่ปลายรากฟัน ทันตแพทย์จะทำการรักษารากฟัน เพื่อกำจัดเนื้อเยื่อที่ติดเชื้อและทำความสะอาดคลองรากฟัน หลังจากนั้นจะทำการบูรณะฟันด้วยการครอบฟัน
- ถอนฟัน: ในกรณีที่ฟันผุรุนแรงมาก ฟันแตกหักจนไม่สามารถบูรณะได้ หรือเป็นฟันคุดที่ก่อให้เกิดปัญหา ทันตแพทย์อาจพิจารณาถอนฟันซี่นั้นออก
- เกลารากฟัน/ขูดหินปูน: หากสาเหตุเกิดจากเหงือกอักเสบหรือโรคปริทันต์อักเสบ ทันตแพทย์จะทำการขูดหินปูนและเกลารากฟัน เพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์และหินปูนใต้เหงือก
- การผ่าตัดฟันคุด: ในกรณีของฟันคุดที่ขึ้นผิดปกติและก่อให้เกิดปัญหา ทันตแพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดฟันคุดออก
- การใส่เฝือกสบฟัน: หากอาการปวดเกิดจากการกัดฟัน ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใส่เฝือกสบฟันขณะนอนหลับ เพื่อป้องกันการกัดฟันและลดอาการปวดขากรรไกร
อย่าปล่อยให้ปวดฟันกรามเป็นเรื่องเล็ก
อาการปวดฟันกรามเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกายว่ามีปัญหาเกิดขึ้นในช่องปาก การปล่อยทิ้งไว้นานนอกจากจะสร้างความเจ็บปวดแล้ว ยังอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่รุนแรงได้ หากคุณมีอาการปวดฟันกราม ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม เพื่อให้สุขภาพช่องปากของคุณกลับมาแข็งแรงและคุณสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข
รักษารากฟันอุบล ที่คลินิกทันตกรรมคูณ